Gospodarka USA w przekroju historycznym czyli co bylo, co jest i co bedzie.

Jest prawda niezaprzeczona, ze trudno jest byc prorokiem we wlasnym kraju. Emocje bowiem powoduja zamglenie krysztalowej kuli rozumu. Nie mniej warto jest przynajmniej probowac przewidziec przyszlosc ukladu, w ktory sie znajdujemy. Jak zazwyczaj zakladamy, ze uklady spoleczne posiadaja pewna bezwladnosc naturalna oraz skonczony czas reakcji na bodzce. To powoduje, ze przynajmniej trendy powinny utrzymywac sie przez pewien czas. W ukladzie ekonomicznym waluta bedaca w obiegu jest tym czym jest krew dla organizmu zywego. Mamy tez naturalne choroby tego nosnika zamoznosci, ktore wplywaja w sposob zasadniczy na jakosc zycia organizmu ekonomicznego wraz z jego ludzka zaloga. Powodowany ta mysla przedstawilem na Rys. 1 aurologie dolara amerykanskiego w okresie od roku 1920 do chwili obecnej. Rysunek ten przedstawia wartosc dolara w ulamkach uncji zlota podana w skali logarytmicznej aby uwypuklic okresy dewaluacji. Te ostatnie charakteryzuje wykladniczy spadek wartosci dolara, ktory na wykresie logarytmicznym staje sie linia prosta.  Inaczej mowiac dewaluacja dolara przebiega w czasie wykladniczo. Na rysunku widzimy tez linie horyzontalne oznaczajace, ze wartosc dolara byla w danych okresach czasu (np 1920-1929, 1935-1965) stala. Inaczej mowiac krwioobieg systemu gospodarczego byl wtedy zdrowy. Takie okresy moga posiadac inne czynniki niepokojace ludnosc ale maja ta wielka zalete, ze sa okresami kiedy wartosc zarobionego kapitalu pozostaje niezmienna. Oplaca sie wiec oszczedzac i panstwo nie rabuje obywatela z posiadanych i zarobionych przez niego srodkow pienieznych. Pamietajmy, ze nikt nikomu pieniedzy nie daje za nic (z drobnymi wyjatkami). Sa one miara wysilku pracownika i czasu jego zycia jaki oddal na uslugi swojego pracodawcy. Dewaluacja pieniadza doslownie okrada obywatela z dni jego zycia spedzonych na pracy najemnej. Okrada zreszta tez i jego pracodawce gdyz zabiera mu nielegalnie kapital do ktorego ten doszedl wlasnym wysilkiem i ryzykiem lub ktory oddziedziczyl. Nie jest to nic innego jak przestepstwo kradziezy popelniane w majestacie prawa przez panstwo na jego obywatelach. W przeciagu ostatnich 100 lat mialy miejsce w USA trzy takie wielkie rabunki. W ostatnim z nich wlasnie tkwimy i jest pytanie kiedy sie on skonczy. Pierwszy, znany wszystkim pod nazwa Wielkiej Depresji 1929r trwal z grubsza 10 lat i przyniosl spadek wartosci dolara ogolem o 39% czyli wynoszacy okolo 3.9%  rocznie. Jego bezposrednim powodem byla spekulacja gieldowa wytwarzajaca kapital z niczego, czyli wzrost wartosci akcji nie uzasadniony czynnikami ekonomicznymi w formie zwiekszonej produkcji czy zapotrzebowania.  Zakonczenie przyniosl wybuch wojny , ktory dostarczyl zatrudnienie dla wyrzuconych z pracy bezrobotnych mezczyzn (mimo robot publicznych New Deal-u) i  spowodowal wzrost oprocentowania papierow wartosciowych (pozyczka wojenna) . Dodatkowym i ujemnym skutkiem wojny bylo uaktywnienie zawodowe kobiet, ktore zastapily mezczyzn idacych na wojne.
Czynnik ten bedzie wplywal negatywnie w latach pozniejszych na wysokosc wynagrodzenia pracownikow najemnych oraz podminuje trwalosc amerykanskiej rodziny czego skutki trwaja do dnia dzisiejszego.  Stabilizacja pieniadza nastapila jednak juz w roku 1932 i trwala, z malymi fluktuacjami, do konca lat 60tych kiedy to nastapil drugi Wielki (i nieznany wiekszosci) Kryzys lat 1970-1980. Spowodowal on dewaluacje, przy ktorej karleje Wielka Depresja 1929r. Ogolny spadek wartosci dolara wyniosl az 94 % przez 10 lat czyli 9.4% rocznie. Oznacza to, ze kazdy Amerykanin, ktory pozostawil swoje oszczednosci na rachunku bankowym stracil az 94 centy z kazdego dolara a kazdy pracownik, ktory nie dostawal 9.4% podwyzki rocznie faktycznie godzil sie na taka sama obnizke swojego realnego wynagrodzenia. W tym swietle byla to prawdziwa katastrofa gospodarcza i co podziwiam to fakt, ze nie weszla ona nigdy do swiadomosci powszechnej amerykanskiej ludnosci tubylczej. Media skutecznie zablokowaly rozpowszechnienie tej informacji!. Powodem byly nadmierne wydatki na budowe "Zelaznej Kurtyny" i blokade militarna bloku panstw Obozu Socjalistycznego co finansowano olbrzymimi dotacjami na odbudowe Europy a glownie Niemiec jako panstwa frontowego oraz na rozbudowe mocy militarnej krajow obronnych paktow azjatyckich. W efekcie liczba wydanych dolarow przekroczyla ilosc zlota jaka miala gwarantowac pelna wymienialnosc na zadanie na poziomie okolo 33$/oz  i prezydent Nixcon zadecydowal o zniesieniu pelnej wymienialnosci waluty wprowadzajac wolny kurs dolara wzgledem zlota. To posuniecie wywolalo wlasnie lawinowa dewluacje dolara, ktora trwala, w dwoch stopniach, przez 10 lat do roku 1980. Spadek wartosci dolara zastopowal prezydent Reagan, ktory sciagnal do USA kapital oferujac wysokie stopy oprocentowania. Spowodowalo to ekstrakcje kapitalu z Europy i wzmocnienie amerykanskiej waluty. Dalsze podtrzymanie trendu wzrostowego wartosci USD bylo wywolane wyprzedaza rezerw zlota przez europejskie banki centralne, ktore padly ofiara amerykanskiej propagandy gloszacej przestarzalosc doktryny oparcia papierowego pieniadza o standard zlota.  Ten trend myslowy trwal przez dwadziescia lat (1980-2000) ale podwyzszenie wartosci dolara bylo stosunkowo niewielkie w stosunku do poprzedniej dewaluacji. Na przeszkodzie stanela bowiem postepujaca dezindustrializacja USA i wyprowadzenie przemyslu artykulow powszechnego uzytku do krajow o niskiej cenie sily roboczej oraz slabych przepisach ochrony pracy i srodowiska. Od roku 2000 znalezlismy sie znowu w okresie slabnacej wartosci dolara. Waluta ta stracila do chwili obecnej 74% swojej wartosci czyli traci okolo 7.4% rocznie swojej zdolnosci nabywczej. Jest to swiadoma polityka finansowa rzadu USA i Banku Rezerwy Federalnej zmierzajaca do przywrocenia rownowagi budzetowej panstwa oraz bilansu handlu zagranicznego. Polityka ta ma pewne sukcesy jak pokazuja  nam  Rysunki 2 i 3 ale jest to lekarstwo atakujace raczej objawy niz przyczyny zapasci amerykanskiej i swiatowej gospodarki. USA nie beda bowiem w stanie powrocic na droge powszechnego wzrostu zamoznosci swojego spoleczenstwa bez przywrocenia produkcji artykulow powszechnego uzytku na wlasnym terytorium. Aby umozliwic wzrost stopy zyciowej ogolu spoleczenstwa konieczne jest przywrocenie generacji kapitalu na terytorium panstwa. Minimum tego co powinno byc zrobione to zastosowanie protezy powszechnego zatrudnienia opisanej we wczesniejszym wpisie (March 5, 2010). Lepszym rozwiazaniem bylby powrot do gospodarki protekcjonistycznej, ktora dominowala w USA przed rokiem 1973. Jest bowiem bezsensowne aby sprowadzac z koncow swiata artykuly powszechnego uzytku, ktore bez trudu moga byc produkowane w kraju dostarczajac dobrze platnego zatrudnienia wlasnym obywatelom i oszczedzajac na kosztach przewozu. Taka polityka jest tez zgubna w wypadku nowej wojny swiatowej, ktora moze wybuchnac w kazdej chwili. Sa oczywiscie artykuly specyficzne jak przyprawy, tace z laki czy figurki jaspisowe, ktore stanowia specyficznie chinskie produkty. Ja osobiscie bylbym pierwszym, ktory w momencie doznania zadzy posiadania wykonanego z laki tygrysa czy posazka Buddy zwrocilbym sie do Chinczykow w celu jej zaspokojenia. Ale sprowadzanie gwozdzi z Korei czy koszul z Malajow wydaje sie zupelnie niepotrzebnym przedsiewzieciem, ktory rujnuje zamoznosc kraju zakupujacego a bynajmniej nie poprawia ani jakosci towaru tak uzyskanego ani jakosci zycia obywateli w kraju producenta. Rysunki 2 i 3 pokazuja co polityka wolnego handlu zdzialala dla ekonomii USA. Przypominam , ze polityka wolnorynkowa zdominowala gospodarke USA poczawszy od roku 1973.  Przejdzmy teraz do futurystycznej czesci zagadnienia, ktora jest jak zawsze przewidywaniem najbardziej ryzykownym. Ja patrze na USA jako na uklad dynamiczny o pewnej bezwladnosci reagowania na bodzce sterujace. Na Rysunku 4 pokazuje wykres realnego (czyli mierzonego w zlocie) PKB (GDP) USA w latach 1929-2010 obliczonego na podstawie danych Banku Rezerwy Federalne w St. Louis. Bank ten posiada tez wykres tej samej wielkosci wykonany w USD. Jak latwo sprawadzic dewaluacja dolara bardzo wygladza i falszuje przebieg ekonomii Stanow Zjednoczonych. Ekonomisci Fed. Rez. traktuja amerykanski dolar jako miare wartosci nabywczej, ktora zachowuje swoja wielkosc z uplywem czasu tak jak to bylo przed zakonczeniem pelnej wymienialnosci. Jest to dobre dla krzepienia serc ale nie ma nie wspolnego z rzeczywistoscia po roku 1970. Jak widzimy jestesmy obecnie na spadkowej czesci wykresu PKB . Spadek ten zaczal sie po roku 2000 i trwa nadal z malymi korektami. Malosc tych korekt (ostatnia wywolana akcja Obamy) dowodzi duzej bezwladnosci ukladu badz nieadekwatnosci posuniec korygujacych w stosunku do skali problemu. Osobiscie przewiduje kontynuacje spadku PKB z obecnego poziomu 20x 10^7 oz Au do poziomu 10 x10^7 oz Au  (AU! AU!) czyli jeszcze o 50% . Po tym przewiduje male odbicie w gore i kolejny spadek do poziomu 5x10^7 oz Au. Czyli jeszcze o nastepne 50%. Inaczej mowiac jesli chodzi o bezrobocie i nedze to jeszcze nie widzielismy nic z tego jak to bedzie wygladac. Minimum, z ktorego wcale nie musimy sie odbic (bo mozemy pozostac na nim przez czas dlugi)  nastapi gdzies w roku 2015-2018. To wszystko, jesli dzialania wladz i bankowcow beda przebiegaly dokladnie tak jak obecnie. Srodki jakie sa bowiem stosowane nie pozwola na zatrzymanie depresji, ktora jest najpowazniejsza w historii nowozytnego swiata. Aby przerwac radykalnie ten upadek gospodarczy konieczne jest: 1) natychmiastowe przywrocenie pelnej wymienialnosci dolara na zloto po kursie wynikajacym z aktualnego stosunku liczby banknotow papierowych do zapasow zlota w skarbcu panstwowym badz zastosowanie protezy pelnej wymienialnosci opisanej w jednym z uprzednich wpisow 2) przywrocenie sytemu cel ochraniajacych rynek wewnetrzny do poziomu z lat przed rokiem 1970, badz zastosowanie protezy pelnego zatrudnienia opisanej wczesniej.